به گزارش زمان اقتصاد؛ در شرایطی که بازار طلا و دارایی‌های مبتنی بر طلا در فضای مجازی با استقبال فزاینده‌ای از سوی مردم روبه‌رو شده، بررسی‌ها نشان می‌دهد که از میان بیش از ۲۶ پلتفرم فعال در حوزه فروش آنلاین طلا، تنها ۴ پلتفرم میزان پشتوانه فیزیکی طلای خود را به‌صورت عمومی منتشر کرده‌اند.
این در حالی است که آمارهای غیررسمی از خرید بیش از ۳ تن طلا توسط کاربران این پلتفرم‌ها حکایت دارد، بی‌آنکه مشخص باشد این حجم طلا به‌طور واقعی در خزانه این شرکت‌ها موجود است یا نه.
۴ پلتفرم شفافیت دارند
بر اساس بررسی‌های میدانی، مجموع ذخایر اعلام‌شده توسط این چهار پلتفرم، برابر با ۸۵۹ کیلوگرم طلاست که بخش قابل توجهی از آن (حدود نیمی) متعلق به پلتفرم «میلی» است. البته این رقم مربوط به تاریخ ۱۴ بهمن ۱۴۰۳ است و از آن زمان تاکنون به‌روزرسانی نشده است.
سه پلتفرم دیگر یعنی «داریک»، «ملی‌گلد» و «همراه‌گلد»، مجموعاً ۳۸۱ کیلوگرم طلا به‌عنوان پشتوانه اعلام کرده‌اند که این عدد در صفحه نخست وب‌سایت‌های آنها درج شده و به نظر می‌رسد به‌روز باشد.
غیبت شفافیت در اکثریت بازار
۲۲ پلتفرم دیگر هیچ‌گونه اطلاعات عمومی درباره میزان طلای نگهداری‌شده، محل ذخیره‌سازی، ممیزی ثالث یا نحوه گزارش‌دهی دوره‌ای منتشر نکرده‌اند.
این پنهان‌کاری می‌تواند نه‌تنها اعتماد عمومی را خدشه‌دار کند بلکه زمینه بروز مخاطراتی نظیر «عدم تطابق دارایی‌ها و بدهی‌ها» یا حتی «ورشکستگی پنهان» را فراهم سازد.
پلتفرم‌ها در لبه پرتگاه اعتماد عمومی
افزایش تمایل مردم به خرید طلا از طریق پلتفرم‌های آنلاین، بخشی از روند دیجیتالی‌شدن بازارهای سنتی است.
اما نبود استانداردهای نظارتی مشخص، شفافیت ناکافی و عدم نظارت بانک مرکزی یا بورس کالا بر این بازار، می‌تواند به «حبابی شدن اعتماد» منجر شود؛ به‌ویژه زمانی که حجم طلای خریداری‌شده توسط کاربران از مرز دو تن فراتر رفته و هنوز مشخص نیست آیا این حجم به‌طور کامل و فیزیکی ذخیره شده یا نه.
در بسیاری از کشورهای پیشرو، فعالیت پلتفرم‌های دارایی دیجیتال مبتنی بر طلا، تحت نظارت نهادهای مالی رسمی، با الزامات افشای دقیق، حسابرسی دوره‌ای و گزارش‌دهی عمومی صورت می‌گیرد.
در ایران، اما چنین الزاماتی به‌صورت منسجم و فراگیر وجود ندارد. عدم شفاف‌سازی حتی می‌تواند شائبه‌هایی درباره سوءاستفاده از دارایی مردم یا ایجاد ساختارهای شبه‌هرمی به‌وجود آورد.
نبود شفافیت، خطر بزرگی برای بازار نوپای طلاست
محمد شعبانی، کارشناس اقتصادی درباره علت اینکه پلتفرم‌های فروش آنلاین طلا از ارائه اطلاعات شفاف درباره موجودی فیزیکی خودداری می‌کنند؟ گفت: مهم‌ترین دلیل، نبود الزام قانونی مشخص و ضعف نظارت است. بسیاری از این پلتفرم‌ها در خلأ نظارتی فعالیت می‌کنند. وقتی حسابرسی الزامی نباشد و هیچ نهادی ملزمشان نکند، طبیعی است که برخی از آنها ترجیح بدهند آمار واقعی را منتشر نکنند یا حتی اصلاً منتشر نکنند.
این کارشناس اقتصادی درخصوص پیامدهای این مدل سرمایه‌گذاری برای سرمایه‌گذاران ادامه داد: خطر بسیار جدی است. اگر حتی ۲۰ تا ۳۰ درصد از پلتفرم‌ها موجودی کافی نداشته باشند، در صورت بروز بحران نقدینگی یا هجوم برای فروش، ممکن است ناترازی شدیدی ایجاد شود. این یعنی یک ریسک سیستماتیک که اعتماد به کل بازار را نابود می‌کند. باید توجه داشت که ما با دارایی واقعی مردم طرف هستیم.
راهکارهای حل مسئله طلای دیجیتال
وی درباره راهکارهای حل این معضل افزود: اول، باید همه پلتفرم‌ها ملزم شوند حداقل ماهی یک بار موجودی فیزیکی طلای خود را به‌صورت شفاف و عمومی منتشر کنند. دوم، نیاز داریم یک سامانه ملی، تحت نظارت بانک مرکزی یا سازمان بورس، برای ثبت و کنترل اطلاعات موجودی طلا راه‌اندازی شود تا اطلاعات هر پلتفرم به‌صورت تجمیعی قابل مشاهده باشد.
شعبانی تاکید کرد: سوم، باید الزام شود که طلاها در خزانه‌های رسمی و مورد تأیید نگهداری شوند و برای آنها گواهی معتبر ذخیره‌گذاری صادر شود. همچنین، حسابرسی توسط نهاد ثالث مستقل – و نه داخلی – باید الزامی شود. در واقع، بدون زیرساخت نظارت قانونی و فنی، هیچ تضمینی برای امنیت سرمایه مردم وجود ندارد.
وی ادامه داد: مردم نباید فریب ظاهر حرفه‌ای پلتفرم‌ها را بخورند. مهم‌ترین پرسش این است: این پلتفرم آیا اعلام عمومی و دوره‌ای موجودی طلا دارد؟ اگر پاسخ منفی است، یعنی شفافیت وجود ندارد و نباید با اطمینان وارد این بازار شد. دولت هم باید فرهنگ‌سازی را جدی بگیرد، چون فقط با قانون و ابزار نظارت فنی نمی‌توان همه خطرات را کنترل کرد.
بازار نوپا نیاز به توجه دارد
بازار آنلاین طلا در ایران هنوز در مرحله آزمون و خطاست؛ اما آزمون واقعی آن، آزمون اعتماد مردم است.
اگر پلتفرم‌ها نتوانند اعتماد عمومی را با شفافیت پاسخ دهند، ممکن است این بازار پیش از آن‌که فرصت بلوغ پیدا کند، با بحران اعتماد مواجه شود.
منبع: فارس
نظر شما